*منجی(عج) در کلام امام رضا(ع)*

میلاد ثامن الائمه مبارک باد.... 

غیبت و پنهان زیستی،دارای میراث پیامبران و نداشتن پیمان باطاغوت از ویژگی های امام عصر است که در 30 روایات امام رضا(ع) از آنها یادشده است.

عقیده به آمدن منجی که آمدنش جهان از ظلم و فساد به عدالت و معنویت می رسد، باوری همگانی و فرا دینی و قومی است. دین اسلام نیز تأکید فراوانی بر این عقیده دارد. قرآن و احادیث نبوی بسیار به آن پرداخته‌اند. امامان معصوم(ع) که جانشینان به حق پیامبر اسلام(ص) هستند انبوهی از روایات را در موضوع مهدویت بیان کرده‌اند. 

امام هشتم حضرت علی بن موسی الرضا(ع) نیز احادیث متعددی در این باره دارد که بیان و بررسی تمام آنها از مجال یک مقاله خارج است. در این نوشتار سعی شده است روایاتی از ایشان که بیان‌گر ویژگی‌های امام عصر(عج) است مورد تحقیق قرار گیرد و در مجموع شش ویژگی بیان شده است که عنوانشان چنین است: 1. غیبت و پنهان زیستی 2. نداشتن پیمان با طاغوت 3. شایعة رحلت 4. جوانی و قدرت بدنی 5. دارای میراث پیامبران(ع) 6. نسل چهارم امام هشتم(ع). 

باور به منجی که قیام او سر آغاز زندگی زیبای انسانی و سرشار از معنویت و محبّت است و ظهور مبارکش به حیات ستم‌گران و فاسدان پایان خواهد داد، عقیدة تمام پیروان ادیان آسمانی و بسیاری از مکاتب بشری است. در دین مبین اسلام نیز کمتر موضوعی را می‌توان یافت که به اندازة مهدویت دارای اهمیت باشد. علاوه بر صدها آیة قرآن که بر این حقیقت دلالت می‌کند کمتر مسأله‌ای را می‌توان یافت که تا این مقدار روایت از طریق شیعه و سنی داشته باشد. خبر از منجی اسلام، حضرت مهدی موعود(عج) قدمتی به قدمت خود اسلام دارد اولین کسی که از وجود چنین شخصی خبر داده آورندة این دین یعنی حضرت ختمی مرتبت محمّد مصطفی(ص) است و صحابة فراوانی این احادیث را از ایشان شنیده‌اند. 

  

پیامبر بزرگوار اسلام(ص) با تأکید می‌فرماید: وَ الَّذِی بَعَثَنِی بِالْحَقِّ نَبِیّاً لَوْ لَمْ یَبْقَ مِنَ الدُّنْیَا إِلَّا یَوْمٌ وَاحِدٌ لَطَوَّلَ اللَّهُ ذَلِکَ الْیَوْمَ حَتَّى یَخْرُجَ فِیهِ وَلَدِیَ الْمَهْدِیُّ(عج)(2)؛ سوگند به خدایى که مرا به حقّ به پیامبرى برانگیخت اگر از عمر دنیا جز یک روز باقى نمانده باشد خداوند آن روز را طولانى کند تا فرزندم مهدى(عج) در آن روز ظهور کند. 

و در روایتی دیگر شباهت کامل امام مهدی(عج) را به خودشان چنین بیان می‌دارند. الْمَهْدِیُّ مِنْ وُلْدِی اسْمُهُ اسْمِی وَ کُنْیَتُهُ کُنْیَتِی أَشْبَهُ النَّاسِ بِی خَلْقاً وَ خُلْق(3)؛ مهدى از فرزندان من است اسم او اسم من و کنیه او کنیه من است، از نظر قیافه و اخلاق شبیه‏ترین مردم به من است‏. 

بعد از پیامبر عظیم الشأن اسلام(ص) نیز جانشینان بزرگوار ایشان، از این ذخیره الهی خبر داده‌اند و هر امامی به تناسب اوضاع اجتماعی خویش در مورد امام مهدی(عج) سخن گفته‌ است. از ثامن الحجج امام علی بن موسی الرضا(ع) نیز بیش از سی حدیث در موضوع مهدویت وارد شده است.(4) 

امام هشتم(ع) مانند پیامبر اسلام(ص) به حتمی بودن ظهور تصریح می‌فرماید: وَ بَعْدَ الْحَسَنِ ابْنُهُ الْحُجَّةُ الْقَائِمُ الْمُنْتَظَرُ فِی غَیْبَتِهِ الْمُطَاعُ فِی ظُهُورِهِ لَوْ لَمْ یَبْقَ مِنَ الدُّنْیَا إِلَّا یَوْمٌ وَاحِدٌ لَطَوَّلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ ذَلِکَ الْیَوْمَ حَتَّى یَخْرُجَ فَیَمْلَأَ الْأَرْضَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ جَوْراً؛(5) و پس از حسن فرزندش حجّت قائم که در دوران غیبتش منتظر او باشند و در ظهورش از او اطاعت کنند و اگر از دنیا جز یک روز باقى نمانده باشد خداى تعالى آن روز را طولانى فرماید تا خروج کند و زمین را از عدل سرشار سازد همچنان که از جور پر شده باشد. 

و وقتی قصیده دعبل به این دو بیت می‌رسد که حتمی بودن ظهور را بیان می‌کند: خُرُوجُ إِمَامٍ لَا مَحَالَةَ خَارِجٌ یَقُومُ عَلَى اسْمِ اللَّهِ وَ الْبَرَکَاتِ‏ یُمَیِّزُ فِینَا کُلَّ حَقٍّ وَ بَاطِلٍ وَ یُجْزِی عَلَى النَّعْمَاءِ وَ النَّقِمَاتِ‏ 
امام رضا(ع) به شدت اشک می‌ریزد و سپس سر خود را بلند کرده می‌فرماید: یَا خُزَاعِیُّ نَطَقَ رُوحُ الْقُدُسِ عَلَى لِسَانِکَ بِهَذَیْنِ الْبَیْتَیْنِ(6)